2015 was een prachtjaar voor de omzetontwikkeling van supermarkten. Maar 2016 zou nog wel eens veel mooier kunnen worden.
‘Combinatie Ahold/Delhaize zou weleens goed getimed kunnen zijn’
2 februari 2016 - De supermarktomzet steeg vorig jaar met circa 2% naar ruim €35 miljard. De meeste andere retailkanalen verloren omzet, vooral in Non-Food. Formules presenteerden nieuwe modellen: AH XL in Eindhoven, Hoogvliet Versmarkt in Zaltbommel, Coop Vandaag-stores in Rotterdam, Emté in Dieren, Poiesz in Franeker en Boon’s Markt in Utrecht. Van Tol Retail startte met L&M (Lekker Makkelijk), Spar City Stores vernieuwt en breidt stevig uit en Jan Linders opende in Sittard een winkel met een kookeiland. En zo zijn er nog veel meer ontwikkelingen op detailniveau, zowel op het gebied van assortiment als beleving.
Innovatieniveau ligt hoog
Aandacht voor thuisbezorging, afhaalpunten, maaltijdboxen. Het innovatieniveau ligt hoog. De investeringskosten idem dito. Supermarktformules willen de boot niet missen. Kennelijk kunnen ze dat allemaal betalen. Of is dit de reden dat de winstmarges gedaald zijn in de branche?
De klant verandert. De belangstelling voor eten groeit, maar dat geldt ook voor de omgeving waar gekocht en geconsumeerd wordt. De belangstelling voor kookprogramma’s neemt toe. De maaltijdboxen verrassen hun klanten met menu’s die ze doorgaans zelf niet klaarmaken.
De belangstelling voor belevingswerelden groeit, zowel in horeca als in winkels.Opleidingsniveau speelt hierbij een rol naar mijn idee. 28% van mensen tussen 15 en 65 jaar is hoogopgeleid. 40% is middelbaar opgeleid. Deze mensen kennen de wereld, zijn opgegroeid in een relatief hoog wel-vaartsniveau. De levensinstelling is veranderd. Natuurlijk moet er gewerkt worden, maar ook genoten. Kijk maar eens bij Coffee & Coconut in Amsterdam, Your Coffee in Hilversum of Coffee Corazon in Amersfoort. Dit zijn belevingswerelden met verschillende plekken voor verschillende activiteiten.
Veel nieuwkomers
De nieuwe levensinstelling zien we natuurlijk het beste in de grote steden, in eerste instantie in het westen, Amsterdam, Utrecht, maar ook in Groningen. Hier verschijnen winkels, horeca-instellingen die die nieuwe stijl laten zien in interieur, assortiment en presentatie. Rij maar eens op de fiets door deze steden.
Thuisbezorgen van maaltijden vanuit diverse restaurants en horecagelegenheden gebeurt vooral in grote steden met Amsterdam als voorloper. Kijk naar Thuisbezorgd, Justeat en Ring2bring.
In de maaltijdboxen ligt het ontwikkelingstempo helemaal hoog. HelloFresh kennen we allemaal, maar geldt dat ook voor Mathijs Maaltijdbox, Streekbox of Bee-Box? AH had even tijd nodig om de Allerhande Maaltijdbox op de markt te zetten en intussen was Marley Spoon al vanuit Duitsland de Nederlandse markt ingestapt. Jumbo zou zich ook aan het voorbereiden zijn op een maaltijdbox. Wie volgt?
Pick-up points en thuisbezorging lijken intussen standaard bij een supermarktformule te horen, ook al zijn er nog formules die er niet in investeren. Picnic laat zien dat je geen winkel nodig hebt om in deze service-activiteit te stappen. Of er geld te verdienen is met deze activiteiten is vers twee.
Amazon Fresh
Het Amerikaanse Amazon Fresh is verschillende keren genoemd als de volgende kandidaat die de Nederlandse markt zou willen betreden met foodleveranties. Deze acht jaar geleden in Seattle opgerichte tak van Amazon heeft recent besloten om klanten 299 dollar per jaar te rekenen om lid te mogen zijn en dan moet je ook nog minstens voor 50 dollar per keer afnemen. Hoe lang gaat het duren voordat een Nederlandse formule zo’n tarief aandurft om de service winstgevend te maken? Of is het een idee om, zoals bij Costco eveneens in de VS, klanten te laten betalen voor een kortingskaart? Sligro, Makro of Hanos kunnen er zo mee beginnen, maar Nettorama natuurlijk ook.
De belangstelling voor foodhallen in bij voorkeur oude industriële complexen neemt rap toe in Nederland. De Markthal in het centrum van Rotterdam kennen we inmiddels allemaal, maar ken je ook: Fenix Food Factory in Rotterdam, Fooddock in Deventer, Yada Yada in Zaandam, van Heinde Versmarkt in ’s Hertogenbosch? Of de Foodhallen in Amsterdam? In het buitenland is deze ontwikkeling al veel langer te zien. Borough Market in Londen of Granville Island in Vancouver, los van de historische markthallen in Spanje en andere zuidelijke landen.
Zoeken naar onderscheid
Supermarkten focussen steeds meer op multiformats, een andere stijl en of assortiment afhankelijk van locatie en doelgroep ter plekke. Daar heeft een formule wel schaalgrootte voor nodig, gezien de ontwikkelingskosten zou je denken. Hoogvliet durft het wel aan met zijn versmarkten. Binnenkort openen ze weer een nieuwe stijl versmarkt met consumptie ter plekke, nu in de Theresiastraat in Den Haag in een historisch pand. En nu maar hopen dat het slaagt.
Sinds 2003 zijn heel wat supermarkten naar het midden gekropen qua positionering. Verschillende formules werken er hard aan om zich opnieuw te onderscheiden. AH is daar ook druk mee bezig, vooral op het gebied van assortiment. Er wordt opnieuw gekeken naar de samenstelling van A-merk, exclusief merk en eigen merk, zowel aan de boven- als de onderkant. Onlangs zagen we daar in chocolade een bijzondere beweging: een A-merk in drie varianten werd teruggebracht naar een variant, het best lopende. Het eigen merk werd ingeruild voor een oud Nederlands merk in drie varianten. En de prijs ging omhoog, van €2,29 naar €2,49 voor het A-merk en van €1,99 naar €2,19 voor het exclusieve oud-Nederlandse merk. Kassa. Maar wel knap gedaan.
Beleving en inspiratie
Supermarkten bieden steeds meer beleving en inspiratie. Dat is ook waar de klant om vraagt. Lidl maakte indruk op mij met zijn kerstassortiment onder de naam Delicieux en De Luxe - in eerste instantie al met de hoeveelheid producten en uitstalling in de winkels. Daarnaast was er in 33 filialen nog een proeverij van dit assortiment. AH maakte indruk met het Allerhande Kerstfestival in het Spoorwegmuseum in Utrecht. Wat een beleveniswereld. AH terug op de kaart. Alleen was het feest maar weggelegd voor zo’n 35 tot 40.000 bezoekers. Oké, met de communciatievermenigvuldigingsfactor waren het er vele malen meer. Jumbo Foodmarkt in Breda bood zijn hele jonge klanten een herfstfestival aan. Dit soort onderscheidende activiteiten gaan we vast meer zien de komende jaren.
De ontwikkelingen gaan snel de laatste tijd. Vakbladen besteden hier steeds meer aandacht aan. Het aantal reportages inclusief foto’s over nieuwe concepten is fors toegenomen. Daar is veel van te leren, al maakt het zelf bezoeken van deze concepten wel uit voor je overtuiging van deze ontwikkelingen. Voor succes is timing ongelooflijk belangrijk. De nieuwe combinatie Ahold/Delhaize zou weleens goed getimed kunnen zijn.
Erik H. Hemmes
Deze blog is geschreven door gastblogger Erik H. Hemmes
Heuvellaan 7
1217 JL HILVERSUM
Telefoon: 035-6249480
Foto's:
Anna Levan / Shutterstock.com (Borough Market). Overige foto's: shutterstock