Wij gebruiken cookies op de website. Analytische cookies laten ons geanonimiseerd zien hoe men de website gebruikt. Met die inzichten monitoren en verbeteren we fsin.nl. Lees meer

Ik ga niet akkoord

'Het is tijd, de hoogste tijd...'

De herfstbladeren vallen; een jaar waait hard richting zijn einde. Een vroegtijdige tussenbalans van 2017 is, bladerend door de foodactualiteiten, snel gemaakt. Namelijk deze: exit drankverstrekkende horeca. Ik noemde het in de FSIN Beleidsmonitor 2018 al eens de ‘Drexit’. Ja, na de tabak zweren wij ook het café en de alcohol af. Drank past niet meer bij ons idee van een vitale samenleving.

28 september 2017 - Het is onvoorstelbaar hoe het beeld van de ‘Nederfood’ de afgelopen jaren kantelde. Het is nog maar kortgeleden dat wij bij wijze van spreken klakkeloos aten en dronken wat we kregen voorgezet. Zelden stelden wij vragen over ons eten en drinken, laat staan dat we er vraagtekens bij zetten. Zeker, iemand murmelde wel eens gewichtig iets over overgewicht. Ja, rond 1990 beleefden we een korte hausse aan light-producten vanwege een oprisping van calorisch bewustzijn. Maar voor de rest aten en dronken we er gewoon lustig op los.

Foodies

Dankzij jonge influencers, onder wie veel vrouwelijke twintigers en dertigers, is het landschap van de Nederfood onherkenbaar veranderd. Dominant zijn nu de beelden van noten, zaden, sappen, salades, groenten en vis. Over groenten gesproken: wie had er tien jaar geleden gehoord van Dutch Cuisine met 80% groente en 20% vlees? En dan die lawine aan kook- en feelgoodboeken. Hij blijft maar aanhouden. Er is geen bestsellerslijstje te vinden waarop kook- annex levensstijlboeken in de Top 10 ontbreken. Bijna allemaal zijn ze geschreven door vrouwelijke blogsters. Ja, vitale, slanke, breed lachende foodies bepalen het beeld. Hun dominante boodschap: ‘Zo eet ik mij fit. Jij kunt dat ook.’

Vitaliteit

De behoefte aan optimale vitaliteit komt niet uit de lucht vallen. De jaren van onstuimige groei en legendarische rijkdom uit het Groningse gas zijn in ons land voorbij. Daarbij zien we ons door de vergrijzing geconfronteerd met snel oplopende zorgkosten. Nieuwe generaties groeien op in een ander land dan hun (groot)ouders. De woorden ‘sociaal vangnet’ en ‘verzorgingsstaat’ zijn vervangen door ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘participatiemaatschappij’. Millennials ervaren dit al snel aan den lijve. Zij krijgen niets cadeau. Zo moeten ze lenen voor hun (vaak ingekorte) studie - een bijbaantje is noodzaak. Ja, je moet meteen aan de bak. Dat kan alleen met een lenige geest en een dito lichaam. Een overdosis aan vitaliteit is in deze tijden van toenemende eigen verantwoordelijkheid een voorwaarde. Ben je niet vitaal, dan red je het niet in de hectiek van alledag. Nee, overdadig drankgebruik en een overdosis aan vitaliteit; die twee gaan niet samen.

Zuipschuiten

Nog maar kortgeleden werden Nederlandse jongeren weggezet als ‘de zuipschuiten van Europa’. Sowieso zou ons land in de Top 3 staan van de meest alcoholische naties wereldwijd. Nu was er op dit onderzoek wel een en ander af te dingen, maar de toon was gezet. Het probleem van zeer jeugdige comazuipers baarde menig arts grote zorgen. Nee, het probleem is (nog) niet weg. Maar minder wordt het wel. De campagne ‘Nix onder 18’ mist zijn effect niet - de boodschap valt in de vruchtbare aarde van een maatschappij die vitaliteit op het schild zet.

Daling

Gaat alcohol tabak achterna? Nee, misschien niet. Of althans, niet helemaal. Wel koerst alcohol richting een nieuwe rol; het wordt (weer) een premium genotmiddel. Want de voortekenen dat we koersen richting een gedeeltelijke drooglegging zijn er zeker. Het percentage middelbare scholieren dat op z’n minst ooit één keer alcohol dronk, daalt snel. Het lag vijftien jaar geleden op circa 85% tegen ongeveer 40% nu. Het onderzoek, uitgevoerd door het Trimbos Instituut, werd recent gepubliceerd. Maar er waren dit jaar veel meer signalen van afnemende drankzucht. Zo is er toenemende belangstelling voor ludieke GGD-campagnes als ‘30 dagen zonder alcohol’. In kranten lezen we steeds vaker getuigenissen van artsen tegen drank (‘alcohol is vergif’) of mensen die trots verkondigen dat ze alcohol helemaal hebben afgezworen. Het klinkt zelfs steeds vaker overtuigd op feestjes ‘Nee, ik drink geen alcohol’. Een ander signaal: het aandeel van alcoholvrije bieren is klein maar groeit zienderogen.

André Hazes

En dan is er dus de ‘Drexit’: de daling van het aantal cafés is in Nederland nu een langjarig fenomeen. In de grote steden in de Randstad is deze trend het meest duidelijk zichtbaar. Neem Amsterdam. Ouderwetse bruine cafés op de hoek van de straat moet je in het centrum met een lampje zoeken. Hun plek is ingenomen door een luxe koffieshop, een hip healthconcept zoals SLA of een ijssalon met Nutella. Het Amsterdamse café op de hoek is aan het uitsterven. 
Dat doet me ineens denken aan André Hazes die zingt: ‘Het wordt tijd, de hoogste tijd, u wordt bedankt voor weer een avond gezelligheid…’ Het zal in 2035 nog klinken in het allerlaatste Jordanese buurtcafé - dat dan al een vermelding heeft op de Nationale Erfgoedlijst.

Ubel Zuiderveld
Ubel Zuiderveld
FSIN Foodservicewatcher

Kan je iemand helpen met dit artikel? Deel het!