Wij gebruiken cookies op de website. Analytische cookies laten ons geanonimiseerd zien hoe men de website gebruikt. Met die inzichten monitoren en verbeteren we fsin.nl. Lees meer

Ik ga niet akkoord

'Jumbo zet met overname La Place foodsector op scherp'

De overname van La Place door Jumbo is trending topic bij alle beleidsmakers in Foodservice en Foodretail. Van formule tot fabrikant. Jumbo gooit wéér een steen in de vijver. Nu móeten alle formulehuizen wel nadenken over hun eigen strategie. En dat ‘moeten nadenken’ geldt niet alleen voor formulemanagers in retail. Dat geldt ook voor restaurantformules, grossiers en leveranciers. Overigens was dat nadenken al wel een beetje begonnen. Een handvol formules en ondernemers was al bezig met het (voorzichtig) toevoegen van horeca-elementen aan het supermarktconcept.

28 januari 2016 - Foto's: La Place (La Place) en Klik! (Jumbo Foodmarkt)

Foodsector in mentale gevangenis

Dat Jumbo La Place overneemt, vind ik dus niet verrassend. Als er al iets verrassend in zit, dan is het dat private equity er niet met de buit vandoor is gegaan. Meestal zijn zíj het die het meeste geld op tafel willen leggen. Maar in dit faillissement is dat gelukkig niet het geval.

Conclusie: Jumbo heeft de potentiële waarde van La Place het meest doorzien. Want ik denk oprecht dat slechts een handvol spelers in Nederland écht door heeft hoe de (nabije) toekomst van foodshoppen eruit gaat zien en daarop durft te acteren. Jumbo is er zeker een van.

Veel beleidsmakers zitten zo vast in het eigen denkpatroon dat het voor hen een mentale gevangenis is geworden. En dan bedoel ik beleidsmakers in echt alle segmenten en schakels van de foodketen. Het idee dat het ooit anders kan worden (moet worden), leken ze heel lang aan de kant te schuiven. Maar mede dankzij Jumbo wordt de hele sector wel gedwongen om na te denken over dit soort ‘blurrende’ vragen. Dat maakt dat een hele sector in een creatieve looping komt. Vanzelfsprekend zullen er dan weer (nieuwe oude) fouten gemaakt worden, maar dat hoort bij de noodzakelijke leercurve. Als FSIN zien we het als onze taak deze ontwikkelingen te voorzien van context en onze leden te wijzen op de gevolgen en nieuwe kansen.

 

Waarom zet Jumbo deze stap?

Uiteraard heb ik de argumenten van de familie Van Eerd gehoord, die ze gebruikten bij de uitleg voor de overname. Maar vanaf afstand zie ik ook een aantal abstracties die nu concreet aan het worden zijn. Daaruit leid ik drie redenen af waarom deze move vanzelfsprekend is.

1.    De toekomst van voedings- en genotmiddelen kopen (foodshoppen) gaat de komende jaren zó drastisch veranderen dat de klassieke mainstreamsupermarkt over tien jaar nog maar een beperkt bestaansrecht heeft. Zie daarvoor mijn eerdere blogs op deze website. Ten koste van deze mainstreamsupermarkt gaan deze fenomenen groeien: online, discount, conveniencewinkels en food- en lifestylewinkels. Je moet dus als trendsetter (en dat wil Jumbo zijn) richting durven te kiezen. Van supermarkt naar omnichannel denken, van single format, via multiformat naar klantlogicadenken. Want de consument denkt niet meer in kanalen en segmenten. Hij denkt in behoeftes. En hij krijgt dank zij de digitale technologie (smartphone) de regie in handen. Soms leidt dat tot 'routinematig zelf koken', met zo goedkoop mogelijke basisproducten, al dan niet thuisbezorgd. Soms laat hij zichzelf ontzorgen of zoekt hij gemak, of wil hij juist laten zien dat hij zelf kan koken met ultraverse culinaire producten. Een andere keer wil hij profiteren van het feit dat iemand anders voor hem iets lekkers heeft gekookt enzovoorts. Als foodaanbieder moet je met de klant (die je als gast moet benaderen) kunnen meebewegen.



2.    La Place heeft kernkwaliteiten die de laatste vijf jaar niet tot bloei hebben kunnen (en mogen) komen, terwijl de formule al decennialang ruim voorloopt op de rest van het land. Daarmee wist La Place grote groepen Nederlanders op een enthousiaste manier te boeien. La Place staat voor eerlijk, ambachtelijk, gezond, eenvoudig en ultravers koken onder de ogen van de klant in een casual omgeving. En dat hoeft in de toekomst niet beperkt te blijven tot nog veel meer restaurants en counters. Daar kan Jumbo heel veel synergie uit halen. Maar ik kan me ook La Place-foodpaleizen of -eetwinkels voorstellen in de binnensteden of op de benedenverdieping van een aantal V&D-vestigingen. Met de knowhow van Jumbo, de passie van zelfstandige ondernemers en de kernkwaliteiten van La Place kan het bedrijf verveelvoudigd worden, want er zijn nog tientallen andere opties. Ik maak me sterk dat de plannen daarvoor binnen La Place al lang klaar lagen. En met (en bij) Google meegroeien kan uiteraard gewoon verder gaan.



3.    De Jumbo-supermarkten kunnen met de knowhow van La Place nog een stuk ‘lekkerder’ worden gemaakt. La Place-maaltijden in het versschap? En ik kan me ook voorstellen dat heel wat Jumbo-franchisers best een kleine La Place-counter in hun supermarkt zouden willen hebben. Op de lange termijn kan de formule nog verder ‘blurren’ en daarmee de concurrentie een stap voor blijven.


 

La Place heeft buitenlandse knowhow

La Place is beperkt aanwezig in het buitenland, maar heeft daar enorme expansiemogelijkheden. De formule heeft onder leiding van Paul Bringmann en Droes Prinsen door de jaren heen veel expertise en inspiratie uit de VS gehaald. Sinds een paar jaar is de formule daar echter zelf actief. Ze zijn niet alleen buitengewoon succesvol met Google, maar zijn ook voorzichtig aan het experimenteren met Ahold. Het is in het licht van de overname door Jumbo toch apart dat Ahold USA met La Place de B-Fresh formule heeft ontwikkeld. Hoe dat verder gaat met deze testwinkels zullen we wel zien.

 

Waar komt vernieuwing vandaan?

Vroeger waren het uitsluitend AH en de creatieve horeca-ondernemers die voor radicale vernieuwing zorgden binnen hun eigen kanalen: respectievelijk Foodretail en Foodservice. Maar die voorsprong is allang weg. Nu zijn het de casualformules die de trend zetten. Daar horen La Place, Foodhallen, Vapiano en Happy Italy bij, evenals vernieuwende retailconcepten als Stach, Spar University, Marqt en Benders. En uiteraard past ook Jumbo met zijn Foodmarkten in dat rijtje. Ik weet dat ik hiermee formules als Deka World of Food, Emté, Coop, Hoogvliet, Plus, AH XL en verschillende horeca- en cateringconcepten (zoals Hutten) tekort doe. Maar ik zie deze voorbeelden toch vooral als het creatief doorontwikkelen van het reeds bestaande.

 

Ondernemerschap zit in de genen

Jumbo is al langer een voorloper als het gaat om gedurfd ‘nieuw denken’, ondernemerschap zit de familie Van Eerd in de genen. Ze waren de eersten die de consument (met de Zeven Zekerheden) centraal zetten in plaats van de productiviteit. Ze waren de eersten die het desastreuze promotiemechanisme probeerden te ontmantelen en de eersten die de supermarkt in een versmarkt veranderden en daar een restaurant aan toevoegden. Met de overname van La Place zetten ze een stapje verder in de richting van de ‘blurring’ strategie.

De Van Eerds waren ook de eersten die bij Amerikaanse collegae in de leer gingen en na intensieve stages voor vernieuwingen in Nederland zorgden. Ab Heijn deed dit zestig jaar geleden op dezelfde manier. Dat Amerikaanse voorland is ook precies de reden dat wij nu al een aantal jaren in New York Nederlandse foodmanagers opleiden voor de komende nieuwe werkelijkheid die ook in ons land zichtbaar gaat worden. Overigens met expertise van La Place en Jumbo (zie www.newfoodconcepts.nl).

 

Blurring gaat een vlucht nemen

De grensvervaging tussen Foodretail en Foodservice gaat de komende jaren nog meer zichtbaar worden. De overname van La Place door Jumbo versnelt dat proces. Het FSIN is voor zijn leden bezig in kaart te brengen welke segmenten binnen de totale foodsector vatbaar zijn voor omzetverlies aan nieuwe concepten. Er zijn echter evengoed segmenten die juist heel goed in staat zijn om buiten hun eigen segmentgrenzen nieuwe omzet te verwerven. Dat alles krijgt gevolgen voor de hele keten en voor de bestaande verdienmodellen. Fabrikanten moeten hun organisatie anders inrichten. Er komt meer ambacht op de winkelvloer. Gelijktijdig zullen leveranciers meer halffabrikaten kunnen leveren. Grossiers gaan zich nog meer met formulevorming bemoeien en A-merken zullen vaker via online en hard discount hun consumenten willen kunnen bedienen. Meer boeren en tuinders willen rechtstreeks aan (blurring) formules en consumenten kunnen leveren. Enzovoorts. En dat staat nog los van de non-foodretailers, van modewinkels tot boekhandels, die ook foodproducten en gerechten aan hun klanten willen serveren.

 

Millennials versnellen proces

V&D en de vele andere faillissementen in 2015 laten zien dat formules in het midden van de markt het moeilijk hebben. Het zijn vooral de Millennials die zich afkeren van het grijze midden, van de formules die in feite allemansvriendjes willen zijn. Millennials vertonen een hybride koopgedrag. Ze gaan vaak voor no-nonsens en goedkoop. Soms gaan ze juist voor producten, gerechten en formules waarmee ze hun lifestyle willen onderstrepen. En food speelt daarin een grote rol. Ondernemingen en ondernemers die met voedings- en genotmiddelen hun passie etaleren, hun hart laten zien, en op die manier deze doelgroep bij hun bedrijf weten te betrekken, zijn in het voordeel. Wat zoeken deze jongeren? Gezond, lekker, eerlijk, maatschappelijk verantwoord, puur en je mogen bemoeien met de productie van je eigen gerecht. En: zij beïnvloeden hun ouders (de baby-boomers). We hebben hier in onze laatste FSIN FoodShopper Monitor veel aandacht aan besteed. Zowel Jumbo als La Place hebben veel potentie bij deze groepen.

 

‘Lekker’ en ‘puur’

In eerdere blogs heb ik uitgelegd dat de beide uitersten in Foodretail en Foodservice gaan groeien ten koste van het middensegment. Want we zullen zien dat ook ketens als Aldi en Lidl vaker lekkere producten en gerechten gaan verkopen. En de foodomzet van Action zal binnen een paar jaar verdubbelen. En dan hebben we ook nog de cash & carry’s van Sligro, Hanos en Makro die steeds meer pasjeshouders zien komen die van lekker eten houden en die er rond speciale gelegenheden hun inkopen doen - oorzaak hiervan is de explosie van zzp'ers. Dat alles versterkt de grensvervaging tussen de – tot voor kort – zo keurig geordende segmenten.

 

Disruption

Ons vakgebied is in beroering. En dat is boeiend. Er verandert de laatste vier jaar méér dan in de veertig jaar daarvoor bij elkaar opgeteld. Dat heet disruption. Prachtig! Want dat verandert de bestaande logica, dat vraagt nieuwe vaardigheden, nieuwe inzichten, nieuwe verdienmodellen. En laat dat nou net ons vakgebied zijn…

Jan-Willem Grievink
Jan-Willem Grievink
Oprichter en oud-directeur van het FSIN

Kan je iemand helpen met dit artikel? Deel het!