Hoe overleef je in een krimpende markt? Met die vraag in mijn achterhoofd begon ik tien maanden geleden voor het FSIN aan een onderzoek naar de toekomst van bedrijfscatering. Al een aantal jaar op rij staat de markt voor bedrijfscatering onder druk en hoewel cateraars nog winst maken, loopt de F&B omzet terug. Waar liggen dan binnen die krimpende markt nog de kansen? Hoe ziet de toekomst er uit?
Op zoek naar het geheim van bedrijfscatering
15 maart 2016 -
Dat bedrijfscateraars het de afgelopen jaren niet gemakkelijk hebben gehad, blijkt wel uit de omzetontwikkeling. De omzet van het segment daalde van €1,83 miljard in 2008 tot €1,56 miljard in 2015. Gelukkig werd in 2015 voor het eerst weer een kleine omzetplus behaald. Hoewel er talloze redenen zijn aan te wijzen voor de omzetdaling (lees hier het hele dossier met de volledige analyse) die allemaal even plausibel zijn, geven ze geen antwoord op de vraag hoe het verder moet en waar binnen het segment de kansen liggen.
Een duik in de geschiedenis
Het bracht me tot de vraag wat nu eigenlijk het geheim is van een cateraar. Wat is hun bestaansrecht anno 2016?
Een korte geschiedenisles leidde naar 1875, toen de Algemene Vereniging Volksbond tegen Drankmisbruik werd opgericht. Later volgden de schaftlokalen. Werkgevers gaven hun medewerkers een voedzame maaltijd per dag zodat ze konden werken. Deden ze dat niet, dan was de kans groot dat het salaris werd uitgegeven aan andere zaken dan eten en drinken voor het gezin. De schaftlokalen waren bittere noodzaak en daaruit kwamen vervolgens de eerste cateraars voort!
Anno 2016 is er veel veranderd. De meeste mensen in ons land kunnen prima voor zichzelf zorgen en in hun eigen behoeften voorzien, ook waar het om eten en drinken gaat. Werkgevers zijn dan ook minder bereid om te investeren in de lunch voor hun medewerkers en laten het aan de eigen verantwoordelijkheid van medewerkers over om pauze te nemen. Het is een logische ontwikkeling. Maar toch… zijn we in de loop van de jaren niet het geheim van catering uit het oog verloren?
Ontdek de schat
Die ene maaltijd per dag die bedrijven aan hun medewerkers gaven, leverde veel meer op dan een productie die op peil bleef. Gezonde medewerkers, die vervolgens gezonde gezinnen creëerden. Er ontstonden toekomstperspectief, werkplezier, creativiteit, ondernemerschap, levensverwachting en dromen. Werkgevers dachten misschien in eerste instantie aan hun productie en de continuïteit van hun bedrijf, maar ze kregen er veel meer voor terug en zo vervulden ze met hun cateraars een sleutelrol in de opbouw van de samenleving.
Ook in 2016 kunnen cateraars en andere foodaanbieders nog altijd een belangrijke rol spelen. Door consumenten en medewerkers tijdens hun werk te verrassen met bijzonder en lekker eten en drinken. Door met food een moment op de dag te creëren (dat hoeft overigens niet altijd tussen 12 en 14u te zijn) dat creativiteit stimuleert, medewerkers dwingt om even uit hun gebaande pad te treden en aandacht te geven aan elkaar in plaats van aan hun specifieke taak. Een moment waarop medewerkers nieuwe smaken leren ontdekken en hun lichaam en geest versterken met goede voedingsstoffen. Dat leidt ongetwijfeld tot een gezondere werk-rust balans, betere werkprestaties en voor werkgevers dus tot talloze nieuwe ideeën en goede resultaten.
Ik hoor in mijn hoofd alle mogelijke kritische reacties al: dat is veel te kort door de bocht, daar zitten medewerkers niet op te wachten, wat kost dat wel niet…, we hebben in Nederland geen lunchcultuur, enzovoorts. Dat brengt me bij de enige ‘maar’ in het verhaal: zo’n levendige omgeving creëren vraagt natuurlijk foodaanbieders en cateraars die vanuit die filosofie invulling geven aan hun vak… en die opdrachtevers (werkgevers) kunnen verleiden dat ook te doen. En daar zitten gelijk de belangrijkste aanbevelingen voor de huidige markt.
Toekomstperspectief
Nieuwe kansen zijn er voldoende. Al groeit de markt niet, er is ruimte voor innovatie en ontwikkeling. Werkgevers in de rol van opdrachtgever werken niet altijd direct mee; maar net als consumenten zijn ze te verleiden en te overtuigen met een echt goed verhaal dat gedreven wordt door passie en ondernemerschap. Kansen liggen er waar cateraars (en andere foodaanbieders, want ook die doen hun intrede op de markt) en werkgevers samenwerken en weer gaan ondernemen en ontwikkelen; in plaats van vlakjes inkleuren binnen strak gebaande kaders. Ik zeg niet dat het eenvoudig is om opdrachtgevers zover te krijgen die strakke kaders los te laten, maar als jij het niet doet als cateraar pakt iemand anders de handschoen op.
Het is de vraag wie het eerste wakker wordt. Cateraars die zich realiseren dat ze goud in handen hebben met hun rijke geschiedenis en verstand van lekker eten en drinken; andere foodaanbieders (horecaconcepten, retailers) die dat ook zien maar zelf sneller de vertaalslag maken naar de cateringmarkt; of werkgevers die op zoek gaan naar nieuwe inspiratie en daarbij wellicht geneigd zijn de bestaande partijen over te slaan omdat ze niet meer hetzelfde willen dat ze de afgelopen decennia hebben gehad.
Het geheim van bedrijfscatering ligt dichterbij dan we denken. Het ligt in het ondersteunen en versterken van medewerkers en organisaties. Niet door klakkeloos ‘ja’ te zeggen op alles wat een opdrachtgever vraagt, maar door je eigen visie op food en op goed werkgeverschap te volgen en uit te dragen. Zodat opdrachtgevers jou volgen voor inspiratie en goede ideeën, omdat ze weten dat als ze dat doen, hun hele organisatie daar op termijn baat bij heeft.
Bron foto's: Shutterstock